Kto powinien być obecny w trakcie ekshumacji ciała?

Zgodnie z prawem ekshumacja ciała może zostać dokonana na zarządzenie prokuratora lub sądu w celu przeprowadzenia oględzin lekarsko-sądowych bądź na uzasadnioną prośbę osób uprawnionych do pochówku. W drugim przypadku wymagane jest zezwolenie Państwowego właściwego Powiatowego Inspektora Sanitarnego, który wydaje zgodę na wydobycie i transport zwłok, gdy krewni chcą wyremontować grób, przenieść szczątki na inny cmentarz lub dokonać kremacji ciała. 

Ogólne warunki przeprowadzania ekshumacji ciała

Ekshumacje ciała są przeprowadzane wyłącznie przez zakłady pogrzebowe, które posiadają specjalne uprawnienia do wykonywania tej usługi. Przy procedurze mogą przebywać tylko pracownicy realizującej zlecenie firmy oraz nadzorujący ich czynności przedstawiciel Sanepidu. Przepisy zezwalają również na obecność najbliższej rodziny osoby zmarłego lub reprezentantów osoby wnioskującej o wydobycie zwłok. Należy wówczas pamiętać, że wszyscy uczestnicy ekshumacji są zobowiązani do stosowania środków ostrożności, które zostały określone przez państwowego inspektora sanitarnego. 

Jak wygląda nadzór nad ekshumacją zwłok w celach procesowych?

Jeśli istnieje podejrzenie spowodowania śmierci w wyniku przestępstwa, prokurator w postępowaniu przygotowawczym lub sąd w sądowym stadium procesu karnego może niezależnie od woli krewnych zmarłego zarządzić ekshumację zwłok w celu dokonania zewnętrznych i/lub wewnętrznych oględzin ciała. Do wydania takiej decyzji nie potrzeba uzasadnienia – wystarczające jest istnienie okoliczności wskazujących na to, że mogło dojść do czynu zabronionego. Organ, który zarządził ekshumację, musi uczestniczyć w czynności od początku do końca i sporządzić z niej protokół (w przypadku sądu jest to sędzia wyznaczony lub sędzia sądu wezwanego). Dokonuje on także oględzin miejsca wydobycia zwłok z grobu, które również mogą mieć znaczenie dla sprawy. Wytyczne sposobu dokumentowania procedury zostały sformułowane w kodeksie postępowania karnego.